Synod

Czym jest Synod o synodalności?

Nazwa „synod” pochodzi od dwóch greckich słów – przyimka σύν („syn”, oznaczającego m.in. „wraz, razem z kimś”) i rzeczownika ὁδός („hodos”, „droga”). W odniesieniu do synodów Kościoła słowo to wskazuje więc na jakąś „wspólną drogę” duchową.

Papież Franciszek mówi: „Droga synodalności jest drogą, której Bóg oczekuje od Kościoła trzeciego tysiąclecia”. Synodalność jest od zawsze obecna w Kościele, lecz nie zawsze z taką samą intensywnością i w takiej samej formie realizowana w praktyce.

Jaki jest cel Synodu?

Obecny Synod ma za swój pierwszy cel służyć ożywieniu synodalnej drogi Kościoła oraz znalezieniu najlepszych form jej przeżywania w dzisiejszych czasach. Ma pomóc w tym, byśmy stawali się coraz bardziej „Kościołem synodalnym”, a szerzej – przyczynić się do odnowy Kościoła.

Synod to spotkanie, słuchanie i rozeznawanie – które ma zacząć się na poziomie parafialnym.

Synod nie ma być tylko jednorazowym wydarzeniem, ale zainicjowaniem procesu zmian: większego współuczestnictwa osób świeckich w podejmowaniu decyzji duszpasterskich oraz pogłębionej współpracy świeckich i duchownych w realizacji misji. Synodalność ma stać się stylem Kościoła, jego rozpoznawalną cechą. W następstwie tego – w perspektywie wyznaczonej przez Synod w Rzymie i adhortację posynodalną papieża Franciszka – mogą nastąpić zmiany w strukturach przewodzenia Kościołem: począwszy od najmniejszych wspólnot i parafii po wymiar powszechny. Wzrastać będzie partycypacja osób świeckich w kształtowaniu życia Kościoła – ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę kobiet – bez utraty ewangelicznej istoty władzy pasterskiej kolegium biskupów w jedności z papieżem.

Co to znaczy rozeznawać?

Za pomocą metody rozeznawania, a nie zwykłej wymiany opinii, chcemy rozpoznać to, do czego chce nas poprowadzić Duch Święty. Rozeznawanie duchowe w Kościele zakłada wiarę w to, że Bóg może do

nas mówić i że faktycznie to robi przez Ducha, który porusza nasze serca i umysły.

Rozeznawanie powinno zawierać trzy podstawowe elementy:

1. przypomnienie sobie, jakie doświadczenia z lokalnego Kościoła (parafialnego, diecezjalnego, polskiego) przywołuje na myśl podjęty temat czy postawione pytanie?
2. ponowne odczytanie tych doświadczeń w sposób bardziej pogłębiony: Jakie radości wywołały? Jakie trudności i przeszkody napotkały? Jakie rany wydobyły na światło dzienne? Jakie wzbudziły przemyślenia?
3. zebranie owoców, by się nimi podzielić: Gdzie w tych doświadczeniach rozbrzmiewa głos Ducha Świętego? O co Duch Święty nas prosi? Jakie są punkty, które należy potwierdzić, jakie są perspektywy zmian, jakie kroki należy podjąć? Gdzie dostrzegamy zgodność? Jakie drogi otwierają się dla naszego Kościoła lokalnego?

Do kogo jest skierowane zaproszenie do uczestnictwa w Synodzie?

Do uczestnictwa w Synodzie zaproszeni są wszyscy ochrzczeni, także Ci będący na uboczu Kościoła. Kościół chce podjąć refleksję nad samym sobą i dlatego chce wysłuchać głosów i aktywnych i tych będących na uboczu.

Jak mogę włączyć się w Synod?

Włączyć w Synod można się poprzez

1. Modlitwę w intencji Synodu i jego owoców
2. Udział w Grupach Synodalnych w parafii
3. Indywidualnie odpowiadając na pytania
4. Pomagając w promocji Synodu
5. Współpracując z Sekretariatem Synodu

Informacje na temat punktów 3 do 5 dostępne są na archidiecezjalnej stronie Synodu www.synodpoznan.pl

Jak zorganizowane są Synodalne Grupy w parafialne?

Każda Grupa Synodalna powinna liczyć od 6-10 uczestników. Zaleca się, aby przed właściwym spotkaniem przeprowadzić spotkanie wprowadzające. Główne spotkanie powinno trwać nie więcej niż 120 minut i koncentrować się na jednym wybranym pytaniu Synodalnym. Grupa może spotkać się kilkukrotnie, tak aby rozeznać więcej niż jedno pytanie Synodalne. Grupa może też poprzestać na rozważeniu jednego tematu.

W trakcie spotkania powinny odbyć się trzy etapy:

1. Przypomnienie sobie, jakie doświadczenia z lokalnego Kościoła przywołuje na myśl podjęty temat czy postawione pytanie – refleksja w ciszy, a następnie podzielenie się osobistą refleksją.
2. Rozważenie co mnie w wypowiedziach innych uczestników poruszyło, zaintrygowało, zainspirowało, zasmuciło wzruszyło, zastanowiło – refleksja w ciszy, a następnie podzielenie się swoimi przemyśleniami
3. Refleksja podsumowująca, a następnie albo wypowiedzi poszczególnych uczestników albo rozmowa.

Jakie są tematy Synodalne?

Pytania Synodalne są rozbudowane – dlatego podajemy je poniżej. Istotą każdego pytania jest rozpatrywanie go w dwóch kontekstach:

1. jak idziemy razem w naszym Kościele lokalnym?
2. do jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, aby bardziej iść razem?

Co będzie efektem prac Synodalnych w parafii?

Efektem prac synodalnych będzie synteza. Z jednej strony trafi ona do diecezji by stać się podstawą syntezy diecezjalnej. Z drugiej strony ma być przedstawiona Proboszczowi i Radzie duszpasterskiej, ponieważ ma wyznaczać kierunki pracy duszpasterskiej w parafii.

Jaki jest harmonogram działania?

W styczniu planujemy rozpocząć spotkania grup synodalnych w naszej parafii. Etap parafialny Synodu powinien zakończyć się do 15 maja bieżącego roku. Wtedy rozpoczną się kolejne etapy nie wymagające działania na szczeblu parafialnym. Możliwe będzie jednak dalsze tworzenie kolejnych grup Synodalnych.

Gdzie dostępny jest komplet informacji?

Komplet informacji dostępny jest na stronie www.synodpoznan.pl.

Szczegółowe informacje będą przekazywane również bezpośrednio osobom, które zgłoszą chęć udziału w Synodzie oraz na spotkaniach wstępnych poprzedzających właściwe spotkania Synodalne.

Tematy Synodalne

1. IDĄC RAZEM

W Kościele i w społeczeństwie jesteśmy w drodze. Zastanówmy się, jak wygląda nasz Kościół lokalny. Kim są ci, którzy „idą razem”? Z kim ja „idę razem”? Kim są ci, którzy wydają się bardziej oddaleni? Jakie grupy lub osoby pozostają na marginesie? Kogo nie spotykam na drodze? Co mogę/co możemy zrobić, aby „iść bardziej razem”? Jak spotkać tych, którzy pozostają na marginesie?

2. SŁUCHANIE

Słuchanie jest pierwszym krokiem do spotkania. Wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń. Bóg może przemawiać do mnie również przez drugiego człowieka. Zastanówmy się, czy my się wzajemnie słuchamy? W jakich sytuacjach ignorujemy ten głos? W jaki sposób Bóg przemawia do nas poprzez głosy, które ignorujemy? Czy uważasz, że w Kościele słucha się głosu świeckich? Jak słucha się księży? W jaki sposób słucha się kobiet? W jaki sposób słucha się młodych ludzi? Jakie miejsce ma głos mniejszości, wykluczonych i odrzuconych? Jak są słuchani ubodzy? Jak słuchane są osoby konsekrowane – kobiety i mężczyźni? Co ułatwia lub utrudnia moje/nasze słuchanie? Jakie są ograniczenia w mojej/naszej zdolności słuchania, zwłaszcza tych, którzy mają inne poglądy niż nasze własne? Co możemy zrobić, aby bardziej siebie wzajemnie słuchać w Kościele? Co możemy zrobić, aby słuchać osób, które są z dala od Kościoła, są uprzedzone do Kościoła lub są wrogo do niego nastawione?

3. ZABIERANIE GŁOSU

Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą, w sposób wolny, otwarty i szczery, prawdę z miłością. Zastanówmy się, co umożliwia lub utrudnia odważne, szczere i odpowiedzialne wypowiadanie się w naszym Kościele lokalnym i w społeczeństwie? Kiedy i jak udaje nam się powiedzieć to, co jest dla nas ważne? Kiedy to się nie udaje i dlaczego? Jak wygląda współpraca z mediami (nie tylko z katolickimi)? Kto w mediach wypowiada się w imieniu wspólnoty chrześcijańskiej? Kto te osoby wybiera? Jak odróżniać w przestrzeni publicznej prywatne opinie od oficjalnego nauczania Kościoła? Jak możemy poszerzyć w Kościele przestrzeń do swobodnej wypowiedzi? Jak poprawić jakość obecności Kościoła w mediach?

4. CELEBROWANIE

Wspólna droga w Kościele opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa i sprawowaniu Eucharystii. Zastanówmy się, w jaki sposób modlitwa i celebracje liturgiczne inspirują i kształtują życie i misję w naszej wspólnocie? W jaki sposób wpływają na najważniejsze decyzje? W jakim stopniu włączamy uczestników liturgii w podejmowanie funkcji liturgicznych? Co zrobić, abyśmy wszyscy pełniej uczestniczyli w liturgii?

5. WSPÓŁODPOWIEDZIALNI W MISJI KOŚCIOŁA

Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy ochrzczeni. Zastanówmy się, co jest naszą wspólną misją? W jaki sposób członkowie naszego Kościoła lokalnego są aktywni w jego misji? Co pomaga, a co przeszkadza? Jakie obszary misji są zaniedbywane? W jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę na rzecz społeczeństwa (zaangażowanie społeczne i polityczne, badania naukowe,

nauczanie, krzewienie sprawiedliwości społecznej, ochrona praw człowieka, troska o środowisko itp.)? W jaki sposób wspólnota Kościoła pomaga tym osobom przeżywać ich zaangażowanie na rzecz społeczeństwa jako służbę? Kto i w jaki sposób rozeznaje, planuje i podejmuje decyzje o kierunkach zaangażowania duszpasterskiego? Co możemy zrobić, abyśmy wszyscy pełniej uczestniczyli w misji Kościoła?

6.a DIALOG W KOŚCIELE

Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, umożliwia wzajemne zrozumienie. Zastanówmy się, w jakich sytuacjach różne osoby w naszej wspólnocie spotykają się, aby prowadzić dialog? Jak często się to zdarza? Jakie są miejsca i sposoby dialogu w naszym Kościele lokalnym? Jak wygląda współpraca ze wspólnotami zakonnymi, stowarzyszeniami świeckich, ruchami itd.? Czy zauważane i doceniane są charyzmaty danej wspólnoty, realia jej

działania, potrzeby i zobowiązania? W jaki sposób są rozwiązywane konflikty i trudności? Jak podchodzi się do różnicy poglądów? Na jakie szczegółowe kwestie w Kościele powinniśmy zwrócić większą uwagę? Co możemy zrobić, aby poprawić jakość dialogu w Kościele?

6.b DIALOG W KOŚCIELE I SPOŁECZEŃSTWIE

Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, umożliwia wzajemne zrozumienie. Zastanówmy się, jak w naszym środowisku (praca, sąsiedztwo, społeczność lokalna, nasza miejscowość, nasz kraj) rozmawiamy ze sobą i szukamy wspólnych rozwiązań. Jak siebie wzajemnie słuchamy? W jaki sposób Kościół prowadzi dialog i uczy się od innych: świata polityki, ekonomii, kultury, struktur samorządowych i ludzi żyjących w ubóstwie? Na jakie szczegółowe kwestie powinniśmy zwrócić większą uwagę? Co możemy zrobić dla jakości dialogu?

6c. DIALOG MIĘDZYRELIGIJNY Z OSOBAMI, KTÓRE NIE UTOŻSAMIAJĄ SIĘ Z ŻADNĄ WSPÓLNOTĄ RELIGIJNĄ, Z OSOBAMI NIEWIERZĄCYMI

Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, umożliwia wzajemne zrozumienie. Zastanówmy się, jakie mamy doświadczenia dialogu i wspólnego zaangażowania z wyznawcami innych religii? Jakie mamy doświadczenia dialogu i wspólnego zaangażowania z osobami, które nie utożsamiają się z żadną wspólnotą religijną? Jak odnosimy się do osób, które decydują się na apostazję, jak ze sobą rozmawiamy? Jakie mamy doświadczenie kontaktów i rozmów z osobami areligijnymi? Jak próbujemy się zrozumieć? Co możemy robić razem?

7. EKUMENIZM

Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zjednoczonymi przez jeden chrzest, zajmuje szczególne miejsce na drodze synodalnej. Zastanówmy się, jakie relacje ma nasza wspólnota kościelna z członkami innych tradycji chrześcijańskich i wyznań. Co nas łączy i jaką podejmujemy współpracę? Jakie owoce przynosi nasza współpraca? Jakie są trudności? Jakie jest moje odniesienie do osób należących do innych wspólnot chrześcijańskich? Jaki następny krok możemy zrobić na wspólnej drodze?

8. WŁADZA I UCZESTNICTWO

Kościół synodalny jest Kościołem, w którym wszyscy jesteśmy równi w godności i wszyscy podejmujemy odpowiedzialność. Zastanówmy się, w jaki sposób określamy w Kościele lokalnym cele, do których należy dążyć, drogę do ich osiągnięcia i kroki, które należy podjąć. W jaki sposób sprawowana jest w nim władza i zarządzanie? Jak się czuję w tak zarządzanej wspólnocie? W jaki sposób praca zespołowa i współodpowiedzialność są realizowane w praktyce? W jaki sposób i przez kogo oceniana jest owocność działań? W jaki sposób osoby świeckie są zapraszane do odpowiedzialności? Do jakich posług? Czy ich udział jest właściwie doceniany? Jakie mamy doświadczenia dobrej współpracy, wspólnego rozeznawania i współdecydowania? Jak funkcjonują rady duszpasterskie, rady ekonomiczne, rady kapłańskie i inne organy kolegialne? Jak możemy rozwijać wrażliwość synodalną w naszym Kościele lokalnym?

9. ROZEZNAWANIE I PODEJMOWANIE DECYZJI

Styl synodalny charakteryzuje się tym, że decyzje podejmowane są poprzez rozeznawanie tego, co Duch Święty mówi przez całą wspólnotę. Zastanówmy się, jakie metody stosujemy w podejmowaniu decyzji? Jak je można ulepszyć? Czy styl synodalny jest widoczny w przewodzeniu naszemu Kościołowi lokalnemu? Czy nasze metody podejmowania decyzji pomagają nam słuchać całego Ludu Bożego? Jak to realizujemy w praktyce? Jakich narzędzi i procedur używamy, aby promować przejrzystość i możliwość rozliczenia z podejmowanych

działań i decyzji w Kościele? Jak możemy uczyć się wspólnotowego rozeznawania w Duchu Świętym i w nim wzrastać?

10. FORMOWANIE SIĘ W SYNODALNOŚCI

Synodalność pociąga za sobą otwartość na zmiany, formację i ciągłe uczenie się. Zastanówmy się, w jaki sposób nasza wspólnota kościelna formuje ludzi, aby byli bardziej zdolni do wspólnej drogi, słuchania siebie nawzajem, uczestniczenia w misji i angażowania się w dialog. Jaka formacja jest oferowana, aby wspierać rozeznawanie i sprawowanie władzy w sposób synodalny?